Tadeusz Kornaś, Włodzimierz Staniewski i Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”, Wydawnictwo Homini, Kraków 2004
Bogata monografia poświęcona historii i teraźniejszości słynnego już Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice. Ukazuje ewolucję idei i ról jego założycieli i aktorów oraz prezentuje interesujące analizy wszystkich spektakli i działań gardzienickiego zespołu, który, prowadzony przez Włodzimierza Staniewskiego, od początku zyskał międzynarodowy rozgłos. Jego nazwa pochodzi od wsi pod Lublinem, gdzie Ośrodek/Teatr ma swoją siedzibę. Przez dwie dekady za sale prób i mieszkań służyły mu chaty wiejskie, zrujnowana przypałacowa Przybudówka i Oficyna oraz zdewastowany młyn. Jak stwierdza Leszek Kolankiewicz: „Ogromną zaletą opracowania Tadeusza Kornasia jest ukazanie, jak wierny własnemu światopoglądowi artystycznemu pozostał — w toku burzliwej 26–letniej historii swego zespołu — Włodzimierz Staniewski. […] Autor szuka świadectw tego światopoglądu w przedstawieniach wyreżyserowanych przez Staniewskiego, podobnie jak w idei Wypraw i Zgromadzeń, a potem Kosmosu GARDZIENIC”.
Teatr Próg powstał w 2005 roku w Wadowicach jako kontynuacja i rozwinięcie pracy Grupy teatralno-happenerskiej Próg. Zespół rozpoczął działalność jako grupa warsztatowa, następnie pod przewodnictwem i opieką Bartosza Nowakowskiego przekształcił się w młodzieżową, jeszcze nieformalną grupę teatralną. Obecnie działa jako niezależna organizacja artystyczno-społeczno-edukacyjna. Od początku działalności teatr związany jest z Wadowickim Centrum Kultury.
Poza tworzeniem autorskich spektakli, w tym także widowisk plenerowych, zespół zajmuje się prowadzeniem warsztatów, kreacją happeningów, akcji ulicznych oraz działań artystyczno-społecznych. Grają również koncerty, we wrześniu 2010 roku nagrali płytę zatytułowaną Poszukiwania muzyczne: Bałkany. Próg jest z założenia teatrem poszukującym. Teatr uliczny, muzyczny, dramatyczny, happening, performans, cyrk czy teatr źródeł, którymi się inspirują, nie wyczerpują estetyki ich spektakli. Starają się eksperymentować z różnymi, także nowymi nurtami, kierunkami, formami. Teatr Próg gościł m.in. na Festiwalu Filmu i Sztuki „Dwa Brzegi” w Kazimierzu Dolnym, Festiwalu Teatru Radia Polskiego i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie, Seminarium teatralnym „A European Theatre Adventure” (w Niemczech i na Węgrzech) czy Międzynarodowym Festiwalu „Theatertage am See” w Niemczech. Grali również na scenach Teatru Witkacego w Zakopanem, Teatru Kulturschuppen Gleis 1 w Meckenbeuren (Niemcy), Teatru Holzhausen w Salzburgu (Austria) czy Městskégo Divadla w Turnovie (Czechy).
Liderem zespołu jest Bartosz Nowakowski, absolwent Akademii Praktyk Teatralnych oraz były aktor Ośrodka Praktyk Teatralnych „Gardzienice”. Obecnie w składzie zespołu znajdują się Michał Brańka, Anna Gurdek, Katarzyna Bobik, Agnieszka Ogiegło i Wojciech Ficek.
Ważna dla grupy jest platforma działań edukacyjnych. Członkowie zespołu wraz z Stowarzyszeniem „Grupa Próg” prowadzili szereg warsztatów w Polsce i za granicą. Ważną inicjatywę stanowi Teatr Próg Junior: zespół tworzony przez licealistów, działający przy wsparciu głównego zespołu teatru. Obie grupy tworzą jeden zespół, razem odbywają treningi, dyskusje, wyjazdy projektowe i festiwalowe. Razem publikują repertuar. Oddzielnie natomiast pracują nad spektaklami. Grupa Próg co roku organizuje rodzinny piknik „Ale Cyrk!”, stanowiący swoistą kontynuację wieloletniego zainteresowania grupy formą cyrkową. Pełne zabaw i warsztatów dla dzieci (i nie tylko), koncertów i specjalnych pokazów (np. fireshow) wydarzenie odbywa się latem na bulwarach nad rzeką Skawą.
Do archiwalnych spektakli Teatru Próg należą na przykład Targowisko wypaczonej wolności – rodzaj współczesnej komedii dell’arte ze sporą dawką elementów cyrkowych – oraz spektakl Ona, stworzony w oparciu o gelotologię, czyli terapię śmiechem. Obecnie na scenie Wadowickiego Centrum Kultury można zobaczyć między innymi Interfejs, 90-120-90 oraz Sex War. W spektaklach wyreżyserowanych przez Nowakowskiego zespół posługuje się przede wszystkim technikami teatru ruchu, teatru muzycznego oraz teatru tańca. Muzyka jest grana na żywo, tematyka spektakli jest zarazem aktualna i uniwersalna, zespół nie boi się eksperymentów z nowoczesną formą teatralną. Realizacje Teatru Próg mają dobry odbiór wśród publiczności i krytyków. Tadeusz Kornaś w jednej z recenzji napisał o wadowickim zespole, że „pod względem ambicji artystycznych znacznie wykracza poza krąg amatorski”.
Załoga__G, Teatr PRÓG, fot. Anna Wilk
Uśpieni, Teatr PRÓG, fot. Jacek Ganski
Uśpieni, Teatr PRÓG, fot. Jacek Ganski
Jak rozpętałem Bigos, Teatr PRÓG, fot. Szymon Góralczyk
Jak rozpętałem Bigos, Teatr PRÓG, fot. Szymon Góralczyk
